Integracja sensoryczna Gorzów

Metoda Integracji Sensorycznej (SI, ang. Sensory Integration) została opisana w latach 70-tych w Stanach Zjednoczonych przez dr Jean Ayers – psychologa i terapeutkę Uniwersytetu w Los Angeles, która poświęciła temu ponad 30 lat pracy naukowej. Dziś jest powszechnie znana i stosowana w krajach Europy Zachodniej, USA, Kanadzie, Nowej Zelandii, Brazylii, Australii. W Polsce pierwszy kurs SI odbył się w 1993 roku. Poprowadziła go w Warszawie uczennica Jean Ayers - Violet F. Maas, która dla środowiska polskich terapeutów napisała dwie książki dotyczące teorii i metody SI. Praktycy metody cenią jej kompleksowe podejście do problemów dziecka oraz skuteczność. Metoda SI znacznie poszerza warsztat możliwości diagnostycznych i terapeutycznych pedagogów, logopedów, psychologów oraz rodziców, którzy współpracując ze specjalistami mogą pomóc swojemu dziecku.

Metoda SI jest stosowana odniesieniu do dzieci:

• opóźnionych w rozwoju psychoruchowym,
• z trudnościami w nauce,
• z uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego.

Dr Ayres definiuje integrację sensoryczną, jako proces przetwarzania bodźców sensorycznych, podczas którego układ nerwowy odbiera informacje z receptorów wszystkich zmysłów, następnie organizuje je i interpretuje tak, aby mogły być wykorzystane na wyższym poziomie ośrodkowego układu nerwowego, w celowym i efektywnym działaniu. (Maas 1998) Zaburzenia integracji sensorycznej w czystej postaci występują u dzieci z prawidłowym rozwojem intelektualnym i objawiają się występowaniem specyficznych problemów.

Często współwystępują z innymi dysfunkcjami dziecka: w zespole nadpobudliwości psychoruchowej, autyzmie, mózgowym porażeniu dziecięcym, zespole Downa, Aspergera, Williamsa, u dzieci z FAS i innymi problemami.

Metoda SI zaliczana jest do kanonu metod neurorozwojowych stosowanych w terapii zaburzeń wieku rozwojowego. Okresu, który charakteryzuje się u każdego dziecka wewnętrznym napędem do poszukiwania doznań korzystnych dla rozwoju układu nerwowego. W odniesieniu do dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej, ów naturalny napęd można stymulować poprzez odpowiednią organizację otoczenia w sali SI oraz wspomagające działania terapeuty.

Model rozwoju integracji sensorycznej opracowany przez J. Ayres wskazuje na cztery następujące po sobie poziomy rozwoju. Począwszy od okresu płodowego, poprzez pierwsze miesiące i pierwszy rok życia dziecka, następnie okres przedszkolny i wczesnoszkolny, kiedy po osiągnięciu wcześniejszych poziomów integracji czynności zmysłowo- ruchowych, dziecko jest gotowe efektywnie uczestniczyć w nauce szkolnej. Efektem końcowym osiągniętego, prawidłowego poziomu integracji sensorycznej są zdolności dziecka do koncentracji i organizacji, zdolność samokontroli i pewność siebie, zdolność do nauki, myślenia abstrakcyjnego i rozumowania; doskonalone w kolejnych latach życia. (Mass 1998)

Teoria Ayres opiera się na neurofizjologicznych podstawach, a ocena rozwoju procesów integracyjnych i diagnozowanie zaburzeń dokonywane jest w oparciu o wywiad, obserwację kliniczną funkcji neurofizjologicznych i standaryzowane testy. W ocenie procesów integracji sensorycznej konieczne jest całościowe spojrzenie na rozwój dziecka.

W złożonej problematyce rozwoju integracji sensorycznej J. Ayres podkreśla:

• znaczenie trzech, najwcześniej dojrzewających układów zmysłowych – dotykowego, proprioceptywnego i przedsionkowego, które wraz z integracją odruchów stanowią bazę i nadają kształt rozwojowi dziecka,
• sekwencyjność rozwoju, czyli zależność stopnia dojrzałości danego etapu od stopnia dojrzałości poprzedniego,
• integralność, czyli wzajemną zależność funkcjonowania ośrodków układu nerwowego,
• zjawisko plastyczności, czyli naturalną zdolność mózgu do stopniowych zmian w zakresie funkcjonowania i struktury neuronalnej.

Zjawisko związane z plastycznością układu nerwowego najintensywniej ujawnia się w wieku rozwojowym, kiedy to w odpowiedzi na stymulację środowiska tworzą się i wielokrotnie powiększają połączenia synaptyczne - rozwija się mózg i zdolności dziecka. Uzasadnia to szczególnie  podejmowanie działań usprawniających (plastyczność kompensacyjna) oraz edukacyjnych i wychowawczych (plastyczność pamięciowa). Współcześnie wyjaśnia się, że plastyczność mózgu jest odpowiedzialna za efekty uczenia się.

Violet F. Mass (1998), Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.

Violet F. Mass (2007),  Integracja sensoryczna, a neuronauka – od narodzin do późnej starości, Fundacja Innowacja i WSSE, Warszawa.

Telefon: 720 855 377

E-mail: integracja.sensoryczna@paideia.pl